Zakaz konkurencji – na czym polega?

Często słyszy się o umowach, w których zawarta jest klauzula o tzw. zakazie konkurencji, które konstruowane są przez prawnika od prawa pracy, współpracującego z określoną firmą. Może on dotyczyć rozmaitych branż i ma chronić przede wszystkim przed dostaniem się w ręce konkurencji unikalnych receptur, badań, czy projektów. Jaka jest jednak jego istota od strony prawnej?  

Zakaz konkurencji – czego może dotyczyć?

Przede wszystkim zakaz konkurencji może dotyczyć okresu, kiedy pracownik zatrudniony jest w danej firmie. W tym względzie taka umowa może być zawarta z każdym pracownikiem. Jednak taki zakaz może obowiązywać również po ustaniu stosunku pracy.

Jednak w tym drugim przypadku dotyczy jedynie osób, które mają dostęp do ważnych informacji firmowych, które mogłyby zostać wykorzystane na drodze nieuczciwej konkurencji przez firmy działające w tej samej branży.

Sprawami dotyczącymi zakazu konkurencji zajmuje się kancelaria. Prawo pracy określa, że zarówno pracownik, jak i pracodawca może się w tej kwestii domagać odszkodowania od drugiej strony.

W takich sprawach sądowych adwokat od prawa pracy ma za zadanie udowodnić, że zakaz konkurencji został naruszony bądź zachowany, w zależności od strony jaką reprezentuje w sprawie.

Wszelkie kwestie sporne dotyczące stosunku pracy rozwiązuje prawo pracy. Porady w tym zakresie mogą także uchronić przed sprawą sądową, np. poprzez zaproponowanie zawarcia ugody.      

Jak wygląda umowa o zakazie konkurencji? 

Każdy pracownik bezwzględnie musi wiedzieć, że umowa o zakazie konkurencji musi być bezwzględnie zawarta na piśmie, inaczej jest nieważna, na co uczula adwokat od prawa pracy. Niemniej jednak taka umowa może być zawarta w dwojaki sposób, jako jeden z paragrafów w umowie o pracę, bądź całkiem osobna umowa.

Oczywiście musi być odręcznie podpisana zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika. Dodatkowo w takiej umowie powinien się znaleźć zapis o obszarze, którego dotyczy zakaz konkurencji, aby pracownik miał pełną świadomość tego, co zostanie już uznane za złamanie zakazy konkurencji, nazywanym potocznie umową lokalnościową.     

Zasady przyznawania odszkodowania pracownikowi z zakazem konkurencji

Pracownik, którego obowiązuje zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy, otrzymuje z tego tytułu odszkodowanie od pracodawcy za cały okres trwania zakazu.

Może być on wypłacony jednorazowo w zryczałtowanej formie lub miesięcznych ratach. Taka kwota nie może być niższa niż 25% miesięcznego wynagrodzenia otrzymywanego, w trakcie trwania umowy o pracę, co określa prawo pracy.

Porad w zakresie ubiegania się o odszkodowanie od pracodawcy, kiedy w umowie nie została określona kwota odszkodowania udziela prawnik od prawa pracy. Może się bowiem zdarzyć taka sytuacja, co nie oznacza, że umowa o zakazie konkurencji jest nieważna, o czym należy pamiętać. Przepisy określają, że w takiej sytuacji pracownikowi należy się minimalne odszkodowanie zapisane w ustawie i o takie może się ubiegać. 

Postępowanie w przypadku złamania zakazu konkurencji 

Jeśli pracownik będący w stosunku pracy złamie zakaz konkurencji umyślnie, może zostać zwolniony ze skutkiem natychmiastowym bez wypowiedzenia, z winy pracownika, co określa prawo pracy. Porad w zakresie udowodnienia niezawinionego złamania zakazu udziela kancelaria prawa pracy.

W przypadku nieumyślnego złamania zakazu pracodawca może nałożyć na pracownika karę pieniężną w wysokości adekwatnej do wyrządzonej szkody, jednak nie większą niż trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia.

Trzeba nadmienić, że z tytułu umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy pracownik nie otrzymuje żadnych gratyfikacji finansowych, chyba, że takie zapisy zostały zawarte w stosownej umowie.  

Zakaz konkurencji może dotyczyć wielu branż, np. dziennikarzy pracujących w określonych mediach. Długość zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy o pracę, jest określony w umowie. Może wynosić zarówno pół roku rok, jak i kilka lat.

Należałoby jeszcze dodać, że umowa o zakazie konkurencji jest dobrowolna, jednak jak wiadomo jej niepodpisanie może się wiązać z rezygnacją pracodawcy, co do zawarcia umowy o pracę.

Umowa o zakazie konkurencji może być również zawarta w dowolnym momencie obowiązywania umowy o pracę, o czym przypomina prawnik od prawa pracy, choć w przypadku umów na czas określony, najczęściej zawierana jest razem z nową umową.

Jej zawarcie może być związane np. z awansem pracownika, który wiąże się z jego dostępem do informacji poufnych w firmie, które nie powinny dostać się w ręce konkurencji. W przypadku złamania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, kiedy wypłacone zostało już odszkodowanie, pracodawca może żądać jego zwrotu.